Miejsce i forma wysłuchania
Wysłuchanie
odbywa się poza salą posiedzeń sądowych w specjalnie przystosowanym do tego
gabinecie- „niebieskim pokoju”. Wysiłkiem Fundacji Dzieci Niczyje doprowadzono do tego, że w Polsce
pojawiło się wiele certyfikowanych pokoi zwanych Przyjaznymi Pokojami Przesłuchań
Dzieci służących do przesłuchiwania dzieci w
sprawach karnych, stosowanych także w innych rodzajach postępowań.
„Niebieski pokój” jest najczęściej zlokalizowany poza budynkiem sądu. Znajdują
się w nim zabawki, kredki, maskotki w celu zminimalizowania stresu związanego z
przesłuchaniem, które przecież dla osoby dorosłej jest sytuacją niekomfortową,
a co dopiero dla dziecka. Pomieszczenie to dodatkowo wyposażone jest w lustro
weneckie oraz sprzęt do nagrywania.
Wysłuchanie małoletniego może być bezpośrednie i osobiste
przed sądem, jak również pośrednie za pośrednictwem, np. kuratora sądowego,
specjalistów z Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno-Konsultacyjnego albo mediatora.
Artykuł 2161 k.p.c. nie precyzuje formy wysłuchania dziecka.
Kto uczestniczy
w wysłuchaniu?
O terminie i miejscu wysłuchania dziecka sąd powinien zawiadomić
strony postępowania i ich pełnomocników. Mają oni prawo być obecni podczas
wysłuchania. Sąd powinien
stworzyć dziecku komfort, atmosferę intymności i
poczucie bezpieczeństwa umożliwiające pełną swobodę jego wypowiedzi. Dlatego
nie zawsze rodzice będą wpuszczeni na przesłuchanie. Zdaniem Rzecznika Praw
Dziecka, Marka Michalaka, w wysłuchaniu dziecka za każdym razem powinien
uczestniczyć psycholog, który może pomóc na przykład w odpowiednim
sformułowaniu pytania do dziecka. Rzecznik podkreślił, że w jego ocenie
instytucja wysłuchania stanowi bardzo ważny krok na drodze do realizacji
interesów dziecka, daje możliwość zapoznania się z opinią dziecka, a także jego
obawami i potrzebami. Dodatkowo pozwala wyważyć i wyciszyć emocje stron
postępowania. „Pozwala również na weryfikację powstałych podczas postępowania
wątpliwości, a zdanie dziecka może mieć w wielu wypadkach na tyle istotne
znaczenie, by zaważyć na końcowym rozstrzygnięciu sądu.”- napisał Rzecznik.
Czy opinia RODK
decyduje o możliwości wysłuchania dziecka w postępowaniu?
Sporządzenie opinii przez Rodzinny Ośrodek Diagnostyczno-
Konsultacyjny nie wyklucza możliwości wysłuchania dziecka przez sędziego.
Wysłuchanie
dziecka a inne dowody w postępowaniu
Jeżeli bowiem dziecko przedstawia swoje zdanie lub życzenia w
sposób rozsądny, zaś jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości
pozwala sądowi na poważną ocenę poglądu małoletniego, wówczas inne dowody
przeprowadzone w sprawie mogą mieć znaczenie drugorzędne.
Pojawia się jednak problem, w jaki sposób sąd ma ocenić, czy
rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na takie wysłuchanie
pozwala. W sytuacjach szczególnie trudnych, zwłaszcza gdy rozwój umysłowy i
stopień dojrzałości dziecka budzą uzasadnione wątpliwości, sąd powinien
dopuścić dowód z opinii biegłego, np. z zakresu psychologii lub psychiatrii, w
celu stwierdzenia podstaw do wysłuchania dziecka. Może się okazać, że to, czego
chce dziecko, nie jest zgodne z jego dobrem i jego zdania nie można uwzględnić.
Elżbieta Solarska,
Komitet Ochrony Praw dziecka w Gdańsku
Artykuł napisany w oparciu o:
http://prawnik-na-macierzynskim.blog.pl/2014/01/08/przesluchiwanie-dzieci-w-sadzie/
http://www.infor.pl/prawo/dziecko-i-prawo/dziecko-w-sadzie/270241,Kiedy-sad-przed-wydaniem-wyroku-wyslucha-dziecko.html