Władza rodzicielska a kontakty z dzieckiem

PYTANIE:

Rozstałam się z moim mężem i w chwili obecnej mamy problem ze wspólnym wychowywaniem naszej córki – każde z nas inaczej widzi sposób w jaki powinniśmy zajmować się dzieckiem. Czy jeśli mój były partner mieszka w innym mieście to może wychowywać dziecko na równi ze mną?

ODPOWIEDŹ: 

Aby odpowiedzieć na Pani pytanie trzeba na początku wytłumaczyć różnicę pomiędzy władzą rodzicielską a kontaktami rodziców z dzieckiem.

Władza rodzicielska przysługuje automatycznie obojgu rodzicom będącym małżeństwem. Obejmuje ona sprawy małoletniego związane z jego majątkiem, jego kontrolą, a także kierunek wychowawczy dziecka. Władza ta ustaje wraz z osiągnięciem przez nie pełnoletności.

Więcej o znaczeniu pojęcia „władza rodzicielska”: Czym jest władza rodzicielska? - wpis na blogu poradni prawnej z dn. 10.12.2013

Z kolei przez kontakty z dzieckiem rozumie się przebywanie z dzieckiem (odwiedziny, spotkania, zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu), a także bezpośrednie porozumiewanie się, utrzymywanie korespondencji (jak i innych środków porozumiewania się na odległość, np. korespondencji elektronicznej). Kontakty z dzieckiem nie są uzależnione od władzy rodzicielskiej. Oznacza to, że rodzice oraz ich dziecko mają obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów, nawet pomimo braku władzy rodzicielskiej.

Kwestia utrzymywania kontaktów z dzieckiem w pełnej rodzinie stanowi rzecz naturalną. Problemy zaczynają się wówczas, kiedy rodzice dziecka nie mieszkają razem. Ustalenie, jak będą wyglądały kontakty dziecka z rodzicem, z którym nie przebywa na stałe stanowi wynik porozumienia między obojgiem rodziców dziecka (nie może być to decyzja wyłącznie rodzica, z którym dziecko przebywa stale). Oboje rodziców przy ustalaniu sposobu kontaktowania się z dzieckiem powinni kierować się wyłącznie jego dobrem.

Jeżeli do takiego porozumienia nie dojdzie, wówczas sprawę rozstrzyga sąd opiekuńczy. To, że jeden z rodziców ma uregulowane kontakty z dzieckiem w ściśle określonych terminach nie oznacza, że nie ma on wpływu na decydowanie w istotnych sprawach małoletniego, takich jak decydowanie o leczeniu, rozwoju edukacyjnym czy utrzymywaniu przez niego kontaktów z placówkami oświatowymi i kulturowymi. Tak więc, jeżeli sąd nie postanowił o wyłącznym decydowaniu jednego z rodziców o sprawach dziecka, oboje mają do tego prawo.

Popularne, choć mylne jest przekonanie, że kontakty uregulowane na drodze sądowej są równoznaczne z pozbawieniem, bądź ograniczeniem władzy rodzicielskiej. Prawo i obowiązek kontaktów z dzieckiem mają więc nie tylko rodzice posiadający pełnię władzy rodzicielskiej, ale także rodzice jej pozbawieni lub rodzice, którym władza ta została ograniczona. O ile sąd nie postanowi inaczej, uprawniony rodzic ma prawo do informacji o swoim dziecku z każdej instytucji, do której uczęszcza, jak i posiada pełne kompetencje wychowawcze.

         Kontakty z dzieckiem, podobnie jak władza rodzicielska mogą ulec ograniczeniu, jeśli wymaga tego dobro dziecka. W przypadkach naruszenia dobra małoletniego Sąd może:

·         zakazać spotykania się z dzieckiem,

·         zakazać zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu,

·         zezwolić na kontakty jedynie w obecności drugiego z rodziców,

·         opiekunów lub kuratora,

·         ograniczyć kontakty do określonych sposobów porozumiewania się z dzieckiem,

·         całkowicie zakazać porozumiewania się na odległość.

Warto pamiętać, że zaniechanie kontaktów z dzieckiem, czyli faktyczne  nieinteresowaniem się jego życiem, stanowi podstawę do pozbawienia rodzica władzy rodzicielskiej.

Angelika Treider,

Komitet Ochrony Praw Dziecka w Gdańsku